Jesteśmy stale zasypywani reklamami leków bez recepty i suplementów diety, które są sprzedawane jako idealne środki na wiele dolegliwości. Starsze osoby często sięgają po takie rozwiązanie. Czy jednak wszystkie suplementy diety są zdrowe i skuteczne? Czy warto je kupować na własną rękę?
Dlaczego seniorzy tak chętnie kupują suplementy?
Osoby starsze chętnie sięgają po reklamowane leki i suplementy bez recepty. Przede wszystkim producenci wybierają kanały reklamy, które doskonale trafiają do osób w podeszłym wieku. Poza tym starsze osoby cierpią na różne dolegliwości, a reklamy przekonują o skuteczności danych preparatów.
Suplement, który jest dostępny bez recepty i można go kupić od ręki w aptece lub drogerii, wydaje się bardzo prostym rozwiązaniem. Seniorzy, z uwagi na swoje dolegliwości, przyjmują wiele różnych leków. Najczęściej sięgają po tabletki na bóle głowy, preparaty na dolegliwości związane z chorobami sercowo-naczyniowymi, a także lekarstwa na bóle stawów. Wiele starszych osób zażywa również leki na alergię i cukrzycę. Jeśli do tego dołożymy różne suplementy diety, które mają wspomagać działanie lekarstw, to liczba przyjmowanych tabletek zrobi się bardzo duża.
Leki kontra suplementy – najważniejsze różnice
Zarówno leki, jak i suplementy mają swoje zalety. Dobór odpowiedniej kuracji dla seniora zawsze powinien uwzględniać dokładną ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza oraz indywidualne uwarunkowania.
Leki przepisywane przez lekarza
Leki są przepisywane przez lekarza i mają na celu leczenie konkretnych schorzeń. Każdy lek przechodzi rygorystyczne badania w celu potwierdzenia skuteczności i bezpieczeństwa jego użycia. Ma udokumentowaną skuteczność w leczeniu konkretnych schorzeń i wpływa na konkretne problemy zdrowotne. Lekarz zaleca określoną dawkę leku i sposób jego zażywania, co minimalizuje ryzyko przedawkowania. Poza tym lekarz monitoruje efekty leczenia i w razie potrzeby modyfikuje terapię.
Suplementy bez recepty
Suplementy są dostępne bez recepty i często stosuje się je jako uzupełnienie diety. Ich zakup nie wymaga konsultacji z lekarzem i nie są poddawane surowej kontroli jakości. W przypadku osób starszych często są jednak użyteczne, ponieważ pozwalają na uzupełnienie niedoborów składników odżywczych, takich jak witaminy czy minerały. Suplementy zazwyczaj mają mniej skutków ubocznych, ale mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami. Suplementy są pomocne wtedy, gdy organizm seniora nie przyswaja dobrze składników odżywczych, na przykład w przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego, przewlekłego zapalenia żołądka lub nietolerancji laktozy i alergii na białko.
Co jest lepsze dla seniora – leki czy suplementy?
W zasadzie nie istnieje jednoznaczna odpowiedź na to pytanie. W przypadku niektórych schorzeń niezbędne są leki zalecone przez lekarza, a czasem wystarczą suplementy diety. Najczęściej zażywane leki przez osoby starsze to:
- leki na nadciśnienie,
- leki na cukrzycę typu 2,
- leki obniżające poziom cholesterolu,
- leki przeciw bólowe i przeciwzapalne, używane w leczeniu bólów stawów,
- leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe,
- leki na choroby serca,
- leki na osteoporozę.
Jakie suplementy są często przyjmowane przez seniorów?
Zażywanie konkretnego suplementu może się wiązać z jakimś schorzeniem lub dolegliwościami. Poza tym z wiekiem może się zmniejszyć możliwość wchłaniania niektórych witamin i minerałów. Do suplementów, które bardzo często są stosowane w tej grupie wiekowej, można zaliczyć:
- witaminę D i wapń,
- witaminę B12,
- kwasy omega-3, które wspomagają serce i mózg,
- probiotyki, wspierające zdrowie układu trawiennego i odpornościowego,
- koenzym Q10,
- magnez, cynk, żelazo,
- witamina C i E.
Suplementacja witaminy D3 jest bardzo ważna w naszym klimacie, ponieważ w okresie jesienno-zimowym może brakować nam słońca. Niedobór witaminy D3 skutkuje pogorszeniem nastroju, sennością, ale również wyższym ryzykiem osteoporozy. Suplementacja witaminy D i wapnia jest bardzo istotna dla zdrowia kości, szczególnie jeśli senior jest uczulony na białko krowiego mleka. Ważnym składnikiem odżywczym dla starszych osób jest również białko. Zapotrzebowanie na białko wzrasta wraz z wiekiem. Niedobór białka może skutkować częstym występowaniem infekcji i trudnościami w gojeniu się ran. Odżywki białkowe dla seniorów są przydatne szczególnie w takich sytuacjach jak pobyt w szpitalu, rekonwalescencja po operacji czy brak apetytu.
O czym warto pamiętać?
Nie tylko w przypadku seniorów zażywanie leków i suplementów diety zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem. Lekarz powinien wcześniej zlecić badania krwi i dostosować odpowiednie dawkowanie preparatów. Bardzo ważne jest, żeby dokładnie przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania i czasu przyjmowania leków. Przyjmowanie leków bez zaleceń lekarza może utrudniać lekarzowi zdiagnozowanie i leczenie choroby. Działania niepożądane jednego leku mogą maskować objawy prawdziwego schorzenia, poza tym leki i suplementy mogą wchodzić ze sobą w różnego typu interakcje. Dodatkowo przyjmowanie kilku leków jednocześnie może niepotrzebnie obciążać wątrobę i nerki, które odpowiadają za metabolizm i usuwanie leków z organizmu, co w konsekwencji może prowadzić do pogorszenia ich funkcjonowania.
Dlaczego kontrola lekarza jest tak ważna?
Starsze osoby często chorują na wiele różnych dolegliwości i muszą zażywać różne leki. Jeśli do tego dodamy suplementy, to okaże się, że podopieczny musi zażywać codziennie kilka lub kilkanaście różnych leków. Należy więc stosować tylko te suplementy, które są rzeczywiście potrzebne – w przeciwnym razie możemy mieć do czynienia z polipragmazją, czyli zażywaniem więcej leków niż chory potrzebuje. Dotyczy to przede wszystkim osób starszych, które cierpią na kilka różnych dolegliwości wymagających leczenia farmakologicznego. Z czego może wynikać zażywanie zbyt dużej ilości leków?
- Ilość schorzeń – duże znaczenie ma liczba jednostek chorobowych. Osoby starsze często chorują na kilka przewlekłych chorób, takich jak cukrzyca, nadciśnienie, choroby serca i choroby stawów, a więc mamy do czynienia z przepisywaniem różnych leków na poszczególne dolegliwości.
- Leczenie przez różnych specjalistów – przewlekle chorzy pacjenci są najczęściej pod opieką kilku różnych lekarzy o różnych specjalnościach i każdy przepisuje leki bez konsultacji z pozostałymi specjalistami.
- Samoleczenie – pacjenci przyjmują często niepotrzebne leki i biorą je bez konsultacji z lekarzem. Dotyczy to najczęściej leków dostępnych bez recepty lub suplementów diety.
Jakie są skutki polipragmazji?
Leki mogą wchodzić ze sobą w różne interakcje, co może prowadzić do zmniejszenia efektów terapii albo zwiększenia ryzyka działań niepożądanych i skutków ubocznych. Przyjmowanie wielu leków zwiększa koszty leczenia pacjenta i systemu opieki zdrowotnej. Jak można temu zapobiec? Lekarz prowadzący powinien regularnie sprawdzać leki zażywane przez seniora i eliminować zbędne lekarstwa. Niezwykle ważna jest również edukacja pacjenta.
Lek czy suplement – co wybrać?
Opiekując się osobą starszą, należy przede wszystkim kontrolować, jakie leki przyjmuje ta osoba. Leki zapisane przez lekarza są konieczne, ale ich zażywanie również powinno być koordynowane przez lekarza prowadzącego. Suplementy diety mogą być bardzo pomocne, jednak każda osoba jest inna i to, co działa na jedną, może nie być odpowiednie dla innej. Najważniejsze jest więc indywidualne podejście i współpraca z lekarzem, który powinien wiedzieć o wszystkich medykamentach zażywanych przez seniora. Warto również podkreślić, że istotną rolę dla zdrowia i samopoczucia podopiecznego odgrywa zdrowy styl życia, w tym regularna aktywność fizyczna, zbilansowana dieta i odpowiednia ilość snu.