Grzybica skóry to powszechne schorzenie, które dotyka nie tylko osoby aktywnie korzystające m.in. z publicznych saun czy basenów, ale również mniej aktywną grupę społeczną, jaką są seniorzy. Wśród osób powyżej 60. roku życia grzybica stóp dotyka od 15 do nawet 30% populacji. Wiąże się to z ogólnym spadkiem kondycji organizmu, obniżeniem odporności i pojawiającymi się coraz częściej w tym wieku chorobami ogólnoustrojowymi. Najczęściej występującym rodzajem schorzenia jest grzybica dermatofitowa paznokci oraz stóp. Jak sobie radzić z tą przypadłością? Czego nie lubi grzybica paznokci? Jak pielęgnować chore miejsca u osób starszych? Jak zdezynfekować buty po grzybicy? Odpowiedzi na te pytania są kluczowe dla opiekunek i opiekunów osób starszych. Postaramy się odpowiedzieć na nie w tym artykule.
Grzybica dermatofitowa – co to takiego?
Grzybica dermatofitowa to typ infekcji wywołanej przez grzyby, które atakują włosy, skórę oraz paznokcie. Ten rodzaj grzybicy jest również powszechny wśród osób starszych. Grzybica dermatofitowa paznokci, skóry czy włosów jest wywoływana, jak sama nazwa wskazuje, przez chorobotwórcze dermatofity. Patogeny uwielbiają miejsca wilgotne oraz ciepłe, dlatego ten rodzaj infekcji tak często rozwija się na stopach, a także na skórze głowy. Warto wiedzieć, że nie każdy kontakt skóry z zakażoną powierzchnią będzie skutkował zakażeniem. Zdrowa skóra ma mechanizmy ochronne, które zapobiegną rozwojowi choroby. Warto podkreślić, że grzybica nie powstaje w wyniku zaniedbań higieny. Jest wręcz przeciwnie. Zbyt częste mycie skóry i nadmierne stosowanie detergentów może osłabić naturalną barierę ochronną, ułatwiając wniknięcie patogenów do organizmu i rozpoczęcie procesu chorobotwórczego.
Grzybica może być wywoływana również przez drożdżaki. Najczęściej dochodzi do zakażenia grzybem Candida Albicans, który wywołuje tzw. kandydozę. Ten rodzaj infekcji dotyczy skóry, błon śluzowych, a także narządów wewnętrznych. Częstym schorzeniem jest na przykład kandydoza narządów rodnych u kobiet.
Grzybica dermatofitowa – przyczyny
Obniżona odporność i osłabienie naturalnej warstwy ochronnej mogą być punktem wyjścia do rozwoju choroby. Warto wiedzieć, że ryzyko grzybicy wzrasta w przypadku niektórych chorób. Jedną z nich jest cukrzyca. Utrzymujący się długotrwale podwyższony poziom cukru powoduje, że dermatofity oraz drożdżaki mają komfortowe warunki do życia i rozwoju. Wyjątkowo narażone na grzybicę stają się również osoby po antybiotykoterapii, która negatywnie wpływa na florę bakteryjną człowieka i tym samym osłabia zdolność organizmu do ochrony przed patogenami.
Niezależnie od stanu zdrowia, należy pamiętać, że istnieją sytuacje, w których w szczególny sposób narażamy się na zakażenie grzybicą poprzez kontakt powierzchni skóry z patogenem. Z całą pewnością do takich sytuacji należy korzystanie z publicznych łazienek, natrysków, saun oraz basenów. Z tego powodu tak istotne jest, aby w tych miejscach dodatkowo chronić stopy, na przykład używając klapków. Do zakażenia grzybicą często dochodzi również poprzez noszenie pożyczonego obuwia, które mogło należeć do osoby zakażonej. Sytuacją, która potencjalnie grozi rozwojem dermatofitów na skórze i paznokciach jest także noszenie niewygodnego obuwia. Wszelkie otarcia czy odciski powodują przerwanie bariery skóry i ułatwiają wniknięcie patogenów. Warto pamiętać, że infekcjom sprzyja obuwie nieprzewiewne, w którym stopy się pocą. Jak wspomnieliśmy, dermatofity uwielbiają środowisko, w którym panuje duża wilgotność oraz wysoka temperatura.
Jakie są objawy grzybicy dermatofitowej?
Objawy grzybicy mogą być różnorodne. Warto wiedzieć, że istnieją również przypadki bezobjawowej grzybicy (np. przy grzybicy potnicowej stóp), która daje objawy dopiero w zaawansowanym stadium choroby. Wszystko zależy oczywiście od miejsca występowania schorzenia. Do najczęstszych symptomów grzybicy stóp należą:
- zaczerwieniona skóra;
- wysypka na skórze;
- świąd;
- łuszcząca się skóra;
- pęcherzyki.
Grzybica dermatofitowa paznokci objawia się:
- osłabieniem płytki paznokcia;
- łamliwością płytki;
- odbarwieniem paznokcia (na kolor żółty, czasem zielonkawy lub brunatny);
- nierówną płytką paznokcia;
- zgrubieniami;
- zmatowieniem płytki;
- podatnością na rozdwajanie;
- bólem przy dotykaniu.
Grzybica w pachwinie – częsta przypadłość osób starszych
Seniorzy są grupą podatną na zakażenia grzybicze. Ich rozwojowi sprzyjają choroby współtowarzyszące (zwłaszcza cukrzyca), obniżona odporność, a także pojawiające się z wiekiem zmiany następujące w skórze, która staje się cieńsza, mniej nawilżona, a tym samym w mniejszym stopniu odporna na uszkodzenia. Oprócz grzybicy stóp, która przybiera formę grzybicy międzypalcowej lub grzybicy podeszw, a także grzybicy dermatofitowej paznokci, bardzo częstym schorzeniem w grupie osób powyżej 60. roku życia jest grzybica pachwin. Może się ona rozwinąć w wyniku zaniedbań higieny, ale również poprzez zakażenie miejsc okolic intymnych i przeniesienie patogenów z innych zakażonych miejsc. Rozwojowi choroby sprzyja otyłość i nadmierna potliwość, która stwarza korzystne warunki do rozwoju choroby. Nie bez znaczenia jest również noszenie nieprzepuszczalnej, obcisłej bielizny. Grzybica pachwin w większości przypadków dotyczy mężczyzn. Do jej charakterystycznych objawów należy rozległy rumień, grudki, krostki oraz wypełnione płynem pęcherzyki.
Czego nie lubi grzybica paznokci, stóp i skóry wywołana przez dermatofity?
Z pewnością łatwiej jest zapobiegać grzybicy, niż ją leczyć. Choroba wywołana dermatofitami wymaga zastosowania maści oraz kremów bazujących na takich składnikach aktywnych jak: terbinafina, która niszczy błonę komórkową grzybów. Podczas leczenia grzybicy dermatofitowej paznokci stosuje się amorolfinę, cyklopiroks czy bifonazol. Substancją pomocną w walce z grzybicą jest również mocznik. Na rynku są dostępne kuracje w formie maści, a także lakierów do paznokci. Często stosuje się również terapię doustną. Odpowiednią kurację przepisuje lekarz po dokładnej diagnozie. Bardzo istotne jest, aby leczenie przeprowadzić do końca, nawet po wcześniejszym ustąpieniu objawów. Warto wiedzieć, że istnieje duże ryzyko, że nawet wyleczona grzybica może powrócić. Z tego powodu tak istotne jest, aby dbać o profilaktykę. Jak to zrobić? Wystarczy odpowiedzieć sobie na pytanie, czego nie lubi grzybica paznokci. Z pewnością nie przepada za miejscami suchymi i odpowiednio wietrzonymi. Przy takich zmianach chorobowych jak grzybica warto nosić bawełniane, bambusowe lub wełniane skarpetki i przepuszczające powietrze obuwie. Dobrze sprawdzi się wygodne obuwie sportowe, które nie tylko zapewnia cyrkulacją powietrza, ale i zapobiega otarciom stóp. W ramach profilaktyki należy też dokładnie wycierać stopy. Grzyby potrafią utrzymywać się na powierzchni przedmiotów nawet kilka miesięcy, dlatego ważnym orężem w walce z tą chorobą jest dezynfekcja powierzchni oraz częste wietrzenie pomieszczeń.
Grzybica dermatofitowa – jak zapobiec kolejnym zakażeniom?
Grzybica jest chorobą zakaźną i należy o tym pamiętać podczas opieki nad osobą starszą, aby zapobiec nawrotowi choroby u seniora oraz zarażeniu się podczas pielęgnacji chorego. O czym należy bezwzględnie pamiętać? Zaleca się:
- unikać kontaktu z zarażonymi miejscami, nosić rękawiczki;
- unikać chodzenia boso oraz korzystania z obuwia seniora;
- regularnie dezynfekować powierzchnie, zwłaszcza w łazience, ale również w takich miejscach jak blaty, kontakty, poręcze;
- wietrzyć pomieszczenia;
- nosić wygodne przewiewne obuwia oraz skarpetki z naturalnych materiałów;
- unikać nadmiaru spożywanego cukru.
Jak zdezynfekować buty po grzybicy?
Po infekcji grzybiczej obowiązkowo należy zająć się obuwiem chorego. Nie zawsze konieczna jest wymiana obuwia. Czasem wystarczy odpowiedzieć na pytanie, jak zdezynfekować buty po grzybicy paznokci i stóp. Domowym sposobem na walkę z patogenami jest włożenie obuwia do zamrażalnika. Istnieją też profesjonalne preparaty w sprayu, które rozprawią się z wywołującymi grzybicę dermatofitami. Czy są inne sposoby, jak zdezynfekować buty po grzybicy? Popularną metodą jest dezynfekcja butów za pomocą formaliny. Wystarczy umieścić w bucie tampon nasączony tym środkiem. Potem należy zamknąć buty w foliowej torbie i pozostawić na co najmniej 48 godzin.